Μηλιά, ένα χωριό με ιστορία γενεών... Μεγάλο αφιέρωμα του Aridaia News!

Επιμέλεια: Τάνια Πίντζου

Το Aridaia News σας ταξιδεύει στον χρόνο και σας παρουσιάζει ένα αποκλειστικό αφιέρωμα στη Μηλιά Αλμωπίας.

Ιστορική αναδρομή - Λίγα λόγια για το χωριό

Μηλιά... Ένα χωριό με ιστορία γενεών. Προσφύγων που ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους και μετοίκησαν σε περιοχές της Ελλάδος. Ένα χωριό που αναμφισβήτητα έγινε το νέο σπίτι περιφερώμενων οικογενειών μετά τον διωγμό τους από την Μικρά Ασία. Πάνω από 150 οικογένειες κατοικούσαν στο χωριό όλοι μαζί σε σπίτια που ήταν άδεια. Ήταν αρκετά τα πήγαινε- έλα των προσφύγων. Μαζί τους και 100 εκδιωγμένες οικογένειες Τούρκων που μείνανε για περίπου έναν χρόνο και έφυγαν για την Τουρκία μετά την Ανταλλαγή πληθυσμών το 1923. Με την αποχώρησή τους, στα δικά τους σπίτια έμειναν Έλληνες πρόσφυγες που συνέβαλαν στο να γεμίσει το χωριό με περίπου 1050 κατοίκους.

Η αρχική ονομασία του χωριού ήταν "Καρλάτ", τούρκικη λέξη για την ποικιλία γλυκών μήλων που υπήρξε άφθονη τότε στο χωριό. Η σημερινή ονομασία "Μηλιά" πάρθηκε το 1927 από την Επιτροπή Εποικισμού Μηλιάς. Όταν εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες, τους δόθηκαν χωράφια προσωρινά που τα καλλιεργούσαν με σιτάρι, καλαμπόκι καθώς και κουκούλια. Καλλιέργειες οι οποίες προϋπήρχαν από τους Τούρκους και λόγω άφθονων κουκουλιών, υπήρχαν και μουριές. Μετά το μοίρασμα κλήρων το 1927, καλλιεργήθηκε και η παραγωγή καπνού. Μιλάμε για τον καθημερινό μόχθο προσφύγων που μέρα με την μέρα μόνο την ανάπτυξη έφερε καθώς άρχισαν σιγά σιγά να χτίζουν και δικά τους σπίτια.

Σχολείο δεν υπήρχε. Ένα κτίριο με 2 δωμάτια έγινε το σχολείο των Τούρκων, το οποίο χρησιμοποιήθηκε αργότερα και από τους κατοίκους του χωριού μέχρι το 1934 που με συνεργασία όλων τους χτίστηκε εκ θεμελίων το Δημοτικό Σχολείο Μηλιάς.

Προορισμός διασκεδάσεως για τους κατοίκους του χωριού, φυσικά αποτελούσε το "Καϊνάκι" όπου εκεί νέοι, γέροι και παιδιά με ραδιόφωνο, ραδιοπικάπ καθώς και μουσικά όργανα, έδιναν ζωντάνια στις μέρες τους. Χορός, τραγούδι, γέλιο καθώς και ερωτικά βλέμματα νέων δεν έλειπαν ποτέ από το φιλικό αυτό περιβάλλον.

Το 1953 ιδρύθηκε από την Βασίλισσα Φρειδερίκη το <<Σπίτι παιδιού>> όπου εκεί μαζεύονταν όλα τα παιδιά για μελέτη, εργασίες καθώς και γιορτές. Μια από τις δραστηριότητες της αρχηγού - δασκάλας αποτελούσε το πλέξιμο στεφανιών για την πρωτομαγιά τα οποία έκαιγαν κάθε 24 Ιουνίου (στη γιορτή του Ιωάννου του Προδρόμου) στην πλατεία του χωριού. Σύμφωνα με το έθιμο, πάνω από την φωτιά πηδούσαν οι κοπέλες και τα παλικάρια και υπήρξε παλαιόθεν από τους ντόπιους κατοίκους. Φυσικά από τις εκδηλώσεις της Μηλιάς δεν θα έλειπε και το καρναβάλι! Η αναπαράσταση του χωριάτικου γάμου είχε τον πρωταρχικό ρόλο για την γιορτή τους αυτή.

Το 1957 έχουμε και την πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα με την τότε ονομασία "Ερμής". Η αλάνα του σημερινού γηπέδου του χωριού ήταν το μέρος τους και για δοκάρια, οι δημιουργικοί νέοι της εποχής χρησιμοποιούσαν πέτρες. Το πρώτο γήπεδο εγκαινιάστηκε το 1981. Η ομάδα "Ερμής" διαλύθηκε το 1995 για να αντικατασταθεί το 2010 από τον σημερινό αθλητικό σύλλογο "Αίαντα".

Παναγία η Μηλιώτισσα - Αγία Κυριακή

Χωριό Ελμαλί ... Η επιτροπή του χωριού αυτού αποτελούνταν από τους Αντώνιο Κυριακόπουλο, Παντελή Παπαδόπουλο, Στέφανο Σπανόπουλο και Σωτήριο Τικόπουλο. Ήταν εκείνοι οι τέσσερις άνθρωποι οι οποίοι υπήρξαν πρωταγωνιστές για την μεταφορά της εικόνας της Παναγίας, της κολυμπήθρας, της καμπάνας και άλλων εικόνων μεταξύ αυτών του Αγίου Γεωργίου και Αγίου Δημητρίου. Η εκκλησία στο Ελμαλί ονομαζόταν Άγιος Γεώργιος, όνομα που δόθηκε στην αρχή και στην εκκλησία της Μηλιάς. Αξίζει να αναφερθεί το γεγονός ότι τότε δεν υπήρχαν εκκλησίες αλλά τζαμιά. Έτσι λοιπόν και στην Μηλιά υπήρχε τζαμί. Ένα υπόστεγο ήταν για αρχή η εκκλησία όπου εκεί τοποθετήθηκαν οι εικόνες της Παναγίας, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου. Η καμπάνα πήρε την θέση της σε ένα πλατάνι στο τζαμί εκεί που βρίσκεται σήμερα η εκκλησία του χωριού. Το 1969 χτίστηκε η σημερινή εκκλησία στο ίδιο μέρος, όπου πήρε και την ονομασία της "Γενέθλιον της Θεοτόκου", από όνειρο που είδε την εικόνα της Παναγίας η κάτοικος του χωριού Πλουσία Μπιγάκη. Συνέβαλαν στο χτίσιμό της όλοι οι κάτοικοι του χωριού με πρωτομάστορα τον Κουρτίδη ( από το χωριό Σωσάνδρα) και βοηθούς του τον Σπανόπουλο (από την Μηλιά) και τους Καρτέλη, Διαμαντόπουλο, Μισιχρόνη και Τσαλίκη (από το χωριό Εξαπλάτανος).

Στα χρόνια της Κατοχής οι υπόλοιπες εικόνες εκλάπησαν εκτός από την εικόνα της Παναγίας που μεταφέρθηκε στο σπίτι του Φώτιου Φωτιάδη στην Αριδαία το 1947 . Το 1949 επί προέδρου Δημητρίου Μπογδάνη, η εικόνα επέστρεψε στο σπίτι της όπου στεγάζεται έως και σήμερα.

Η εκκλησία εορτάζεται στις 7 και 8 Σεπτεμβρίου. Γίνεται η περιφορά της εικόνας με την συμμετοχή μπάντας και η Παναγία τιμάται από πλήθος κόσμου που την συνοδεύουν. Φυσικά δεν μιλάμε μόνο για τους κατοίκους του χωριού ή των διπλανών χωριών. Κάθε χρόνο έρχονται λεωφορεία πιστών από όλη την Ελλάδα (υπερβολή δεν θα είναι να αναφέρω και τον κόσμο του εξωτερικού) για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μηλιώτισσας.

<<Οι προσπάθειες του ιερέα του χωριού πατέρα Αθανάσιου Πουλέντση δεν ήταν λίγες και καθόλου εύκολες ώστε η Παναγία η Μηλιώτισσα να γίνει γνωστή πανελλαδικά και όχι μόνο>> μας αναφέρει ο σημερινός πρόεδρος του χωριού κ. Ιωάννης Καρφιτσόπουλος. <<Χιλιάδες πιστοί κάθε χρόνο επισκέπτονται την εκκλησία μας προκειμένου να ανάψουν ένα κερί και να προσκυνήσουν την θεία Χάρη Της>>.

Το εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής χτίστηκε τα τελευταία χρόνια και βρίσκεται στην περιοχή "Καϊνάκι". Λόγος γίνεται για ένα παραδεισένιο μέρος πλούσιο σε πλατάνια το οποίο είναι και πρώτο στις προτιμήσεις για τις εκδηλώσεις του Μορφωτικού Συλλόγου. Η εκκλησία γιορτάζει στις 6 και 7 Ιουλίου κάθε χρόνο και πλήθος πιστών μεταφέρεται εκεί για την αρτοκλασία.

Μορφωτικός Σύλλογος

Ο πρώτος μορφωτικός σύλλογος του χωριού ιδρύθηκε κάπου το 1980 με 1981. Απαρτιζόταν από 100 μέλη και διαλύθηκε το 1987 για να επιστρέψει ξανά και με απόλυτη επιτυχία το 2009. Αποτελείται από επταμελές προεδρείο και, το σημαντικότερο, από πολλά άτομα - μέλη που με μεράκι και απόλυτη συνεργασία δουλεύουν όλοι μαζί για το καλύτερο της ομάδας τους. Το χορευτικό αποτελείται από δύο τμήματα, παιδικό και γυναικείο. Διδάσκονται παραδοσιακοί χοροί αλλά κατά κύριο λόγο Μικρασιάτικοι. Ο μορφωτικός σύλλογος Μηλιάς μέσα σε λίγα μόλις χρόνια κατάφερε με απόλυτη συνεργασία, αλληλεγγύη και προπαντός με την υποστήριξη του χωριού εκτός του να αναπτύσσεται εμφανισιακά, να ράψει και τις Μικράσιατικες στολές πράγμα φυσικά χρονοβόρο και οικονομικά βαρύ για τους καιρούς που ακολούθησαν. Το κτίριο ήταν μια αποθήκη που με την συλλογική προσπάθεια των γυναικών του χωριού σήμερα την θέση της πήρε μία περιποιημένη, καινούργια, φρεσκοβαμμένη και καθαρή αίθουσα χορού και εκδηλώσεων. Εκδηλώσεις, όπως για παράδειγμα, το "Θέατρο Σκιών" που φέτος για δεύτερη χρονιά έκανε μικρούς και μεγάλους θύματα δακρύων γέλιου. Επίσης, δεν λείπουν για τους μικρούς φίλους του συλλόγου οι ετήσιες οργανώσεις αποκριάτικων πάρτι. Κάθε Οκτώβρη το επταμελές προεδρείο και οι χορευτές καλούν όλο το χωριό καθώς και τον κόσμο των διπλανών χωριών για τον ετήσιο χορό τους. Γέλια, χοροί, κέφι και τραγούδι είδαμε και από την παραπάνω αφήγηση της ιστορικής αναδρομής πως δεν έλειψαν ποτέ από αυτό το μέρος. Η δράση του συλλόγου όμως δεν ολοκληρώνεται εκεί. Ο καθένας βοηθά όπως μπορεί είτε είναι μέλος είτε όχι. Είτε πρόκειται για τον σύλλογο είτε για το χωριό. Παρατηρεί κανείς πως όλοι μαζί ενωμένοι σαν μια γροθιά, συμβάλλουν για το γενικό καλό του χωριού. Τι θέλω να πω με αυτό; Η δενδροφύτευση που διεξήχθη στο "Καϊνάκι" είναι μεγάλη απόδειξη αυτών που περιγράφονται στο παρόν αφιέρωμα.

Η φιλοξενία του χωριού καθώς και των μελών του συλλόγου εκτός από θερμή και ευχάριστη θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και με μια πρόταση: <<σαν στο σπίτι σου>>! Τα μέλη του συλλόγου βλέπουν τον χώρο σαν το δεύτερο σπίτι τους καθώς τον φροντίζουν και τον περιποιούνται καλύτερα και από τον χώρο που μοιράζονται με την οικογένειά τους. Υποδέχονται εγκάρδια και πάντα με χαμόγελο όποιον χτυπήσει την πόρτα τους. Απλοί άνθρωποι, ζεστοί με όρεξη για δημιουργία. Με το ομαδικό τους πνεύμα μέσα σε έξι μόλις χρόνια έχουν καταφέρει αρκετά πράγματα.

Ενεργός και γεμάτος όρεξη για να προσφέρει είναι και ο πρόεδρος του χωριού κ. Ιωάννης Καρφιτσόπουλος: <<Εμείς η δημοτική αρχή προσπαθούμε για το καλύτερο του χωριού καθώς και του συλλόγου, προσπαθούμε να βοηθήσουμε ώστε να συνυπάρχουμε όλοι μαζί σε ένα ευγενές περιβάλλον είτε αυτό λέγεται σύλλογος είτε χωριό ολόκληρο. Πιστεύω ότι το έχουμε πετύχει σε μεγάλο βαθμό με την άψογη συνεργασία που είχαμε και με τον Μορφωτικό Σύλλογο καθώς και με την εκκλησία. Μια συνεργασία με στόχο το καλύτερο.>>.

Facebook: Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Μηλιάς

*Η ιστορική αναδρομή του χωριού έγινε βάσει στοιχείων που μας παρέδωσε ο Σπανόπουλος Δημήτριος του Στεφάνου ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος του χωριού για περίπου 24 χρόνια...*

**Θα ήθελα προσωπικά να ευχαριστήσω τον πρόεδρο του χωριού κ.Ιωάννη Καρφιτσόπουλο για την πολύτιμη βοήθειά του και στήριξή του γι'αυτό το αφιέρωμα όπως επίσης και τα μέλη του Μορφωτικού Συλλόγου για την φιλοξενία που μου παρείχαν στον χώρο τους**

 

Επιμέλεια: Τάνια Πίντζου